Tuesday, September 8, 2009

Saturday, August 22, 2009

Zopuan, Zodial


zodial

Ciinu08



cinnnu 2009, August22

Tuesday, August 4, 2009

Hopi American Indian

August 4, 2009, ZaSang Saved
Kong it Zomi a kua maciat,

Hopi minam a kici te tenna American Indian reservation ah ka zinna vai uh laai ka gelh laaitak iin website tuamtuam ka et kawm leh Hopi House - Grand Canyon N.P., 100th Anniversary - 1905-2005: Historic Photos from Grand Canyon National Park Museum Collection a cih sung ah ko innkuan Hopi Indian reservation aa ka va pai ni lian uh, July 11 ni lian, tu maa kum 54 laai aa Kawlgam bup kumpi pa Hopi Indian te kiang ah a zin thu “Prime Minister U Nu of Burma Viewing Hopi Indian Dances At The Hopi House, 11 July 1955” cih lai gual leh a photo ka muh khak vat ciang iin bang hang aa U Nu vapai dihdih bilbel hi ding a hia ci in lamdangsa mahmah kahihmanin ka lawmte kiang ah ka gen leh amau zongh lamdangsa uh aa “no Kawlgam mi te tawh biakna or ngeina ah na kinaina uh om hiam” hong ci zawzen uh hi. Former Prime Minister U Nu zongh kei mah bang iin Native American Indian te a nuntak zia uh mu nuam leh thei nuam hi ding ai ve maw na ci ingh. Amau nuntak zia, nek leh dawn zia te ei Zomi te nuntak zia tawh kinai mahmah ahihmanin Zomi te sung pan American Indian te om zia a thei nuam na om khak uh leh ci in Hopi Indian te kiang aa ka khualzinna uh thu tommo hong theh khia ingh.

Hopi American Indian reservation aa July 10 & 11 ni aa ka paina uh pan ka lak uh photo pawl khat zongh hong khah khia ingh. A shrines leh kivas (biakmun te) uh leh khua sung te photo lak ding phal lo uh ahihmanin hun hoih ngah ciang aa ka lak sim zezeuh te uh lo buang hoih tak iin lak khuan kingah lo hi. Ka tun tung ni zingsang bangmah thei lo pi aa ka vakna uh US Hwy 87 gei, keenpi dang khat ah a special pian mun khat ka muh uh ciang iin khawl iin ka et uh leh tui khuuk nih a om, a dawi biakna mun uh, mu vanlaai tawh biakpiakna a neihna mun, amau in “mun siangtho” a cihna khat na hi kha zenzen ahihmanin photo ka lak samsam uh leh a gam makai te in hong tuak uh ahihman iin ka photo lak sa uh pawlkhat te hong phiat sak ngiat uh hi. Liau hong tuaksak lo ahih uh teh Topa’ thupha cih ding hi.

Biakna leh ngeina lamsang ka et ciang iin hih Hopi Indian mite sung ah Christian tawm pha mahmah uh aa a ngeina dawi biakna mah thupi sak laai mahmah uh hi. Tu maa kum 340 laai pawl iin Spain mi te in Roman Catholic missions na phut uh aa Christian ngeina thahat thuciam tawh na zuihsak sawm iin a khelkhel iin na bawlsia kha uh ahihmanin 1680 kum iin kidona a neih uh akipan Christian te peen hong hua mahmah uh ahihmanin Christian a hong suak tawm mahmah uh aa a ngeina upna uh ahi dawi leh kha te (spirits) mah tu ni ciang dong biabia laai uh hi. Pasal te bek in biak piakna lam ah makaih uh aa Laisiangtho sung aa levite or siampi te in gamh (inheritance) leh gam (territory) a ngah loh mah bang un pasal te in neih leh lam khat zongh luah thei lo iin numei te or a zi te bek iin gamh luah uh hi.

Nek leh dawn ah Zomi te mahbang iin vaimin bek anpi iin nei uh aa vaaimim leh vaaimim vuui tawh nek theih a tuamtuam te bawl iin vaimim ciing uh hi. Zo gam mah bang iin tui tawh lo khawhna nei ngiat lo uh aa vantung pan aa guah bek ngak uh hi. Amau up ahi Kachina or Katsina (spirits) nam 250 bang om aa kum sim iin kachina in guah lim iin hong hawh hi or guah hong puak hi cih um uh ahihmanin kachina kiang ah guah a zuk nading ngen tawntung uh hi. Foursquare Church pastor te nupa ka lawm te hi aa a pawlpi mi 20 bang tawh mission trip aa a paina uh ah a kithuah khawm kahihmanun July 10 ni tak iin ka vek un ama meel theih khat in Hopi Indian traditional food hong vaak hi. Vaaimin moh kan, vaaimim tangho, vaaimim bawngsa cimhuan khawng tawh hong vaak uh hi. Hong vaaimin ciim piak te uh zongh kawhol zah dek phial mah iin ham aa a haampi a kisu lemlem (a hawng tungnung a kia lemlem) bek mah hi. Vaaimim leh tu sa cimhuan peen amau ngeina tatak uh hi zaw hi. Ih khangluui Zo an te hong phawk sak mahmah hi.

Tenna khua leh nuntak zia peen simple mahmah uh hi. 1990 kum aa US mimal simna ah Hopi mi 10,000 nuai diak pha laai uh aa Arizona State ii Northeastern aa pi 5,800 pan 6,000 bang a sanna mun, 2,439 square miles bang huam sung khua neu 12 sung ah a teng uh ahi hi. Hopi minam te peen Native American Indian nam tampi lak pan nam khat hi uh aa hih leitangh ah a teeng masa peen te ahih ban vuah Native American Indian minam te lak pan a ciim, a pil leh thu thei deuh minam aa a seh uh ahi hi.

A tenna mun uh khenpi thum iin khen uh aa First Mesa, Second Mesa leh Third Mesa ci uh hi. Mesa a khiatna peen mualdawn zaangtaam cihna hi aa First Mesa ah Walpi, Sichomovi, leh Hano khua neu no thum te akizom iin om uh hi. Walpi peen khua luui peenpeen leh a mun siang peenpeen siva/shrine omna ahi hi. Walpi ah kimawk pai thei lo iin mi khat $13 ta piak kul aa tourist guide khat in hong makaih hi. Hih khua 3 te peen mual dawn zaang zawl zitzet soccer field nih cia ding khawng bek a gol ding, a khua nawlnawl khempeuh a ki kiilkhiat keenpi hi pah iin a nuai zaang pan a kimkot 300 feet bang saang hi. Walpi leh Sichomovi kikaal peen motor lampi cia ding khawng bek a zai suangpi in zomh hi. Sing kung lopa cih om vet lo iin suangtum dawn zaang ah a teng uh hi aa suangvuui lei vuui bek om hi. A khangluui inn te uh suang tum vive tawh lam uh ahihmanin ih gal et ciang iin khua a om ahih lam kitel lo mai aa a khua kiphuhna keendang suang tum te tawh kibang lel mai hi. Second Mesa leh Third Mesa khua te omna mun te peen zai zaw tham aa First Mesa zah iin lawp huai leh lamdang lua lo hi. Second Mesa ah a khang luui khua uh Sipaulovi, Mishongnovi, leh Shongopavi a cih te om aa hih second mesa ah “The Hopi Cultural Center and Hotel” om hi. Third Mesa ah ki tatsat lo aa 1050 AD pawl pan aa Hopi mi te a ten zomzomna ahi Old Oraibi khua a om ban ah Hopi Tribal Government phual pi omna Kykotsmovi khua zongh om hi.

A khua sung te vuah tar road lampi hoih cih bang nei lo iin Kawlgam khua no te mah bang iin lei vui leh buan tawh kidiah uh hi. A khangto US gamsung ah om uh ahihmanin electricity, refrigerator, satellite TV, car leh truck khawng bel nei uh hi. A khua no khat leh nih sung aa a neih uh car leh light truck te bel Khamtung gam bup aa ih motor neih khempeuh sang iin tam zaw sam veve ding hi. Ahizongh’n ei Zomi te bang ih kumpi te gina hi hen la, khantoh theihna ding om leh a khangto nuam mahmah te ihih ka ngaihsut ciangin hih Hopi te in bang hang iin hi bang aa khuano nuntak teel zaw mawk uh hiam, hi zah aa a khangto gam sung ah hi ci bang gam mial om thei laai mawk hiam, cih peen lamdangsa mahmah ingh. Hi zah ci phot ning. Khialhna a om leh hong maisak un. Hih lai nong sim sak uh lungdam ingh.

Deihsakna tawh thupuak,


Mungno Gualnam
Riverside, California

Monday, June 15, 2009

KIM KIM






Kong it Zomi sanggam u leh naau te aw,




Pasian thupha hang iin ka ta nu nihna uh Kyim Mung (En Lamh Kyim Gualnam) in Arlington High School, Riverside, pan tu kum iin High School senior (grade 12) hong zo thei aa June 11, 2009 ni tak nai 6:00-7:00 p.m. iin Ramona High School Football Stadium sung aa graduation ceremony ah ka va ki hel uh hi. Mi te adingin thupi het lo ahihhangin ka tanu ii gualzawhna ahihmanin ko a nu leh a pa te ka lungdam luat man uh leh a hong lungdampih ding Zomi sanggam u leh naau te kiang ah ka lungdamna thu hong thei sak ungh.



Riverside khua sung aa High School tampi a om lak ah Arlington High School peen a gol lua pawl ahih loh hang iin a laaihawl pawl khat ahi hi. Hih High School ah grade 9 pan 12 (Freshmen, Sophomores, Juniors, leh Seniors) tan 4 bek om hi napi 2008-2009 school year sung iin sangnaupang peen tul nih vaal bang pha uh hi. Tu kum iin High School senior 443 in graduate uh aa nop ci tak iin graduation bawl ziahziah uh hi. Pasian thupha hangin leh a kua matek in nong thungetsakna uh hangin Kyim in a nuai aa bang iin gualzawhna hong ngah hi.



1. High School senior graduating class member 443 sung pan sangnaupang 40 in Honors (3.50-3.99) tawh a lai uh zo uh aa sangnaupang 21 in High Honors (4.00 and above) tawh a zawhna ah Topa Pasian thupha hangin Kyim Kyim zongh High Honors te sung ah hong kihel ahihmanin Topa min ka phat uh hi.

2. 2008-2009 school year sung iin Arlington High School, Riverside, California, ii girls’ tennis team captain sem hi. “Kimawlna tuual ahi aa a pua lam ahizong’n etteh tak cing ahihmanin tennis coach Eric Biddle in varsity captain ding aa a tel hi” ci in reporter Caroline Cooke in Mane Thing Arlington High School, Volume XXXVI, Issue 6, Sports 29, June 5, 2009 ah gelh hi.

3. Pasian thupha hang iin Kyim in girls’ team captain a sep sung November 24, 2008 ni iin CIF-SS (California Interscholastic Federation - Southern Section) a kici Division V CIF-SS/Toyota 2008 Girls Team Tennis Championships kimawlna ah High School team 32 te a kimawlna sung pan Arlington High School, Riverside, California in Champion ngah hi. Inland Empire School District in tu maa kum 35 bang sung pan aa Champion a ngah masakna uh hi aa Arlington High School, Riverside, in Quarter Final dong nangawn a tung zo ngei lo ahihmanin Arlington High School a om zawh kum 30 sung ah AHS in CIF Champion a ngah masakna uh hi aa AHS sang ii khang tangthu sung aa akip leh a kiciamteh den ding gualzawhna lian khat ahi hi.

4. Arlington High School pan Female Athlete of the Year award kipia hi.

5. May 18, 2009 ni tak iin Riverside khuapi sung Riverside Convention Center ah induction ceremony kibawl aa Riverside City Mayor leh Council member te in Riverside District sung aa High School tuamtuam te pan tennis bek hi lo iin sport nam tuamtuam aa champion a ngah High School te gualzawh pawi bawlpih hi. Tua ni tak Riverside Sport Hall of Fame ceremony pan Athlete of The Year cih minphatna Kyim Kyim tung ah a piak ban uh ah Riverside Sport Hall of Fame special scholarship for 2009 ci in champion a ngah High School tampi te sung aa sangnaupang tampi te lak ah sangnaupang 5 bek scholarship $500.00 ta a kipiak khiatna lak ah Topa’ thupha hang iin Kyim Kyim in zongh ngah hi.

6. U.S. President Barack Obama ii President Award zongh ngah hi.

7. Arlington High School ah Choir group thuap thum a om lak ah a saang peen ahi Chamber Singer choir group sung ah a kihel ban ah Science Club, BASIC (Brothers and Sisters In Christ), Interact cih te ah zongh kihel iin mapang kawikawi hi.

8. CSF (California Scholastic Federation) ii secretary sem aa graduate 443 lak aa California Scholastic Federation Seal Bearer a ngah 29 te sung ah kihel hi.

9. Graduate 443 lak pan National Honor Society cih ciaptehna a ngah sangnaupang 22 te lak ah Kyim Kyim zongh Topa’ thupha hang iin kihel hi.



Tu kum September 2009 pan La Sierra University, Riverside, ah sang zom ding iin gelna nei hi. Kyim in pre-dent a zop kawm iin La Sierra University ah University tennis ah kimawl sawm hi. La Sierra University peen private university ahihmanin kum khat iin $34,000 bang bei thei mawk ahihmanin nawngkaina om lo iin a hong zop toh suaksuak theih nading zongh ka thungetna uh ahi hi.



Ih biak Topa Pasian thupha hang iin Kyim Kyim in cidam tak leh hoih tak iin a high school a hong zo thei ta suak ahihmanin Topa tung ah lungdam ka ko uh hi. A hong lungdampih ding Zomi laizom a kua matek tung ah ko innkuan lungdamna thu hong za sak ungh.



Zahtakna lianpi tawh Kyim Kyim’ nu leh pa,





Mungno (Gin Sian Mung Gualnam)

Maangno (Niang Go Maang Gualnam)

Riverside, California

Tuesday, June 2, 2009

Laisiangtho Tedim




http://www.laisiangtho.com
http://www1.atwiki.com/zolai
http://www.zodictioanry.com